Ağızdaki Gizli Zehir: Amalgam Dolgu

Diş çürüklerini tedavi etmek için kullanılan bir dolgu malzemesi olan amalgam dolgu, uzun ömürlülüğü nedeniyle geçmişte yaygın olarak kullanılmıştır. İstanbul Okan Üniversitesi Diş Hastanesi Restoratif Diş Tedavisi Bölümünden Dr. Öğr. Üyesi Işıl Doğruer amalgam dolguların yerine günümüzde estetik özellikleri daha üst düzeyde olan ve dişi koruyan dolguların kullanılması gerektiğini belirtti. Bütünlüğünü koruyan, değişmesi gerek görülmeyen dolguların sökülmemesi gerektiği, diş hekimi tarafından sökülmesi uygun görülen dolguların ise gerekli önlemler alınarak uzaklaştırılması gerektiği  aksi taktirde hasta ve hekim sağlığına olumsuz yönde etkilerinin olacağını önemle vurguladı.

1 Ocak 2025'ten itibaren geçerli olmak üzere halk arasında gümüş dolgu olarak da bilinen ve cıva içeren amalgam dolguların kullanımı Avrupa Birliği (AB) tarafından yasakladı. Türkiye’de geçmiş yıllarda ekonomik oluşu, kolay uygulanabilirliği, yüksek dayanıklılığı ve uzun ömürlülüğü gibi özellikleri nedeni ile büyük çürüklerin tedavisinde ve yüksek yük altında olan arka dişler için öncelikli bir seçenek olan amalgam dolguların kullanımı gün geçtikçe azalmakla birlikte, bu uygulamanın sağlığa pek çok zararı bulunuyor.

Amalgam dolgunun büyük bir kısmı cıva, geri kalan kısmında ise gümüş, bakır ve kalay gibi metallerden oluşmaktadır. Cıva, toksik bir madde olup, ağızda bulunduğu süre boyunca diş fırçalama, diş sıkma, çiğneme, sıcak yiyecek ve içecek tüketimi gibi günlük aktiviteler sırasında sürekli cıva buharı salgılar. Dolgu bütünlüğünde bozulmalar gösteren, yüzey özellikleri bozulan, kırılan ve yapılan ağız içi ve radyogarafik muayenelerde kenarlarından çürük belirtisi gösteren amalgam dolgular, sağlık riskleri nedeniyle ağız ortamından uzaklaştırılması gerekir.

Hasta ağzından amalgam dolgular uzaklaştırılırken, toksik cıva buharının solunması ve cıva parçaları ile tozlarının yutulmasını engellemek için hem hastanın hem de diş hekiminin koruyucu ekipman giymesi, hastaya lastik örtü takılması, hastaya burundan oksijen verilmesi gerekebilir. Ayrıca, çıkarılan amalgam dolgu parçalarının doğru şekilde saklanması ve uzaklaştırılması da önemlidir.